اجیر گرفتن برای نماز

اجیر گرفتن براى نماز

بعد از مرگ انسان مى شود براى نماز و عبادتهاى دیگر او که در زندگى به جا نیاورده، دیگرى را اجیر کنند، یعنى به او مزد دهند که آنها را به جا آورد، و اگر کسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد، صحیح است.

انسان مى تواند براى بعضى از کارهاى مستحبّى، مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان (علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود، به این معنى که متعلّق اجاره نیابت از آنان در انجام آن کار باشد، چنانکه مى تواند همین نیابت را تبرّعاً انجام دهد، و نیز مى تواند کار واجب یا مستحبّى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان یا زندگان هدیه نماید.

 کسى که براى نماز قضاى میت اجیر شده، باید در مسائل نماز یا مجتهد باشد، یا نماز را از روى تقلید صحیح انجام بدهد، یا آن که عمل به احتیاط کند.

 اجیر باید موقع نیت میت را معین نماید، و لازم نیست اسم او را بداند، پس اگر نیت کند از طرف کسى نماز مى خوانم که براى او اجیر شده ام کافیست.

 اجیر باید عمل را به قصد آنچه در ذمّه میت است به جا آورد، و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هدیه کند، کافى نیست.

 باید کسى را اجیر کنند که بدانند یا حجّت شرعیه داشته باشند ـ مثل اطمینان یا اخبار دو عادل یا شخص مورد وثوقى که ظنّ بر خلاف قولش نباشد ـ که عمل را انجام مى دهد.

 کسى را که براى نمازهاى میت اجیر کرده اند، اگر ثابت شود که عمل را به جا نیاورده، یا باطل انجام داده، باید دوباره اجیر بگیرند.

هرگاه شکّ کند که اجیر عمل را انجام داده یا نه، همین که مورد اطمینان باشد و بگوید انجام داده ام، یا بینه یا خبر ثقه اى که ظنّ بر خلاف آن نباشد قائم شود بر این که انجام داده، کفایت مى کند، و اگر شکّ کند که عمل او صحیح بوده یا نه، بنابر صحّت آن بگذارد.

 کسى را که عذرى دارد ـ مثلا با تیمّم یا نشسته نماز مى خواند ـ نمى شود براى نمازهاى میت اجیر کرد، اگر چه نمازهاى میت هم همان طور قضا شده باشد.

مرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجیر شود، و در بلند و آهسته خواندن نماز باید اجیر به تکلیف خود عمل نماید.

در قضاى نمازهاى میت ترتیب واجب نیست، هر چند احتیاط مستحبّ رعایت ترتیب است، مگر در نمازهایى که اداى آنها ترتیب دارد، مثل نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء از یک روز.

اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، باید همان طور به جا آورد، مگر این که علم به فساد عمل داشته باشد که در این صورت نمى تواند بر آن عمل اجیر شود، و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود رفتار نماید، و احتیاط مستحبّ آن است که از وظیفه خودش و میت هر کدام که به احتیاط نزدیکتر است به آن عمل کند، مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تکلیف او یک مرتبه است، سه مرتبه بگوید.

اگر با اجیر شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبّات آن بخواند، باید مقدارى از مستحبّات نماز را که معمول است به جا آورد.

 اگر انسان چند نفر را براى قضاى نماز میت اجیر کند، بنابر آنچه در مسأله «۱۵۵۱» گذشت، لازم نیست براى هرکدام آنها وقتى را معین نماید.

 اگر کسى اجیر شود که مثلا در مدّت یک سال نمازهاى میت را بخواند، و پیش از تمام شدن سال بمیرد، باید براى نمازهایى که مى دانند به جا نیاورده دیگرى را اجیر نمایند، و اگر احتمال مى دهند به جا نیاورده، بنابر احتیاط واجب نیز اجیر بگیرند.

 کسى را که براى نمازهاى میت اجیر کرده اند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، اگر قادر بر عمل بوده اجاره صحیح، و اجاره کننده مى تواند اجرة المثل باقى مانده را بگیرد، یا آن که اجاره را فسخ نموده و اجرة المثل مقدارى را که به جا آورده کسر و مابقى را بگیرد، و اگر قادر نبوده اجاره نسبت به ما بعد فوت اجیر باطل است، و مى تواند اجرة المسمّاى باقى مانده را گرفته، یا آن که اجاره مقدار گذشته را فسخ نموده و اجرة المثل آن را بدهد، و اگر شرط نکرده باشند که خودش بخواند باید ورثه اش از مال او کسى را اجیر بگیرند، و امّا اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزى واجب نیست.

اگر اجیر پیش از تمام کردن نمازهاى میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بعد از عمل به دستورى که در مسأله قبلى ذکر شد، اگر چیزى از مال او زیاد آمد، در صورتى که وصیت کرده باشد و اجرت نمازهاى او بیش از ثلث باشد و ورثه اجازه بدهند، براى تمام نمازهاى او اجیر بگیرند، و اگر اجازه ندهند، ثلث آن را به مصرف نماز او برسانند.